૧
|
|
पुं. |
( પિંગળ ) ઉલ્લાસની જાતનો એક અર્ધસમ માત્રામેળ છંદ. તેમાં ૬ ગુરુ અને ૪૪ લઘુ મળી ૫૦ વર્ણ અને ૫૬ માત્રા હોય છે.
|
૨
|
|
पुं. |
( પિંગળ ) એક અર્ધ સમજાતિ માત્રામેળ છંદ. તે બટવૈ છંદનો ભેદ છે. તેમાં ૧૩ ગુરુ અને ૧૨ લઘુ મળી ૨૫ અક્ષર હોય છે.
|
૩
|
|
पुं. |
( સંગીત ) તાલના આઠ માંહેનો એક ભેદ.
|
૪
|
[ સં. ] |
पुं. |
પાણીનો કણ.
|
૫
|
|
न. |
કાંકણ; વિવાહની વિધિ કરી કાંડે બાંધેલો મીંઢળ સાથેનો નાડાછડીનો ધાગો; કાંકણદોરો.
|
૬
|
|
न. |
રાખડી; કાંડે બાંધવામાં આવતી દોરી; હસ્તસૂત્ર.
|
૭
|
|
न. |
વરૂણીમાં વરાયેલા બ્રાહ્મણોને બાંધવામાં આવતું નાડું.
|
૮
|
|
न. |
શેખર; મુકટ.
|
૯
|
|
न. |
સોનારૂપાનું કાંડા ઉપર પહેરવાનું કાંગરાવાળું ઘરેણું; કાંગરાવાળી ચૂડી કે બંગડી.
|
૧૦
|
|
न. |
સ્ત્રીઓને હાથે પહેરવાનું રંગીન કાચનું ગોળ કડું; બંગડી; કટક; કાચની, સોનાની અથવા બીજી ધાતુની સ્ત્રીઓને કાંડે પહેરવાની બંગડી. સુશોભિત છેડાવાળા કારીગરીથી બનાવેલા પટા એ કંકણની જૂનામાં જૂની જાત હતી. જૂના વખતમાં પુરુષો તેમ જ સ્ત્રીઓ કંકણ પહેરતાં પણ લગભગ બારમી સદીની આખરથી કંકણ પહેરતાં પણ લગભગ બારમી સદીની આખરથી કંકણ પહેરવાનું મુખ્યત્વે કરીને સ્ત્રીઓમાં જ જોવામાં આવે છે. ત્યારપછીના વખતમાં કોતરેલાં તથા રત્નજડિત તકતીઓવાળાં કડાં પ્રચારમાં આવ્યાં છે.
|
૧૧
|
|
न. |
હરકોઇ ઘરેણું.
|